الف -  بخش لغات ، اصطلاحات ، مفاهیم و نکات دستوری

1-  دروازه ای به آسمان : آسمان نماد معنویّت و روحانی است. 2-  دروازه ی آسمانی : ترکیب وصفی ، آسمانی :  صفت

نسبی است.  3- خونین شهر : وصفی مغلوب است. ( شهر خونین ) ولی خونین شهر دیگر صفت نیست ، بلکه اسم مشتق

مرکّب است.  4- جست و جو : مشتق – مرکّب و اسم مصدر است.  5-  ملحق : با الحاق هم خانواده است.6- مردانِ مرد :

اضافه ی ترجیحی است. در این اضافه مضاف ، بر مضاف ٌ علیه برتری دارد. مانند : شاهان ِشاه ، پهلوانانِ پهلوان۷- قا فله

ای که به سوی عاشورا می رفت : به  استقبال شهادت می رفت. 8- پندار ما این است که ما مانده ایم و شهدا رفته اند امّا

حقیقت آن است که زمان ، ما را با خود برده است و شهدا  مانده اند : اشاره به آیه ی قرآنی دارد که شهدا زنده اند و در نزد

خدایشان روزی می خورند. 9- محفوظ : حفظ شده ، با حفاظ ، حفاظت و حافظ هم خانواده است. 10- قافله : اسم جمع

است.  چه در صلح و چه در جنگ : حرف ( چه ) حرف پیوند مزدوج مرکّب است.  11-  می انگارند : مضارع اخباری۱۲-  سر

چشمه ی جاودانگی : پسوند ( ی ) در جاودانگی مصدر ی است.  13- از آسمان آتش بارید : آتش اشاره  به بمب با را ن

دشمن دارد.. 14- حیا ت معمول شهر متوقّف شد .  حیات معمول شهر : گروه نهادی / متوقّف : مسند.  15-  کشتی ها به گِل

نشستند :  کنایه از این دارد که اقتصاد شهر از رونق افتاد.  قفنوس وار : مثل ققنوس،  پسوند ( وار ) پسوند شباهت است.

ققنوس پرنده ای افسانه ی که به هنگام مرگ خود را به آتش می زند واز خاکسترش پرنده ای دیگر به دنیا می آید. در

ادبیّات فارسی معادل پرنده ی سیمرغ است. این مرغ نماد فرهنگ و هویّت ملّی است.۱۶- نخل های نیم سوخته : ترکیب

وصفی ، نیم سوخته صفت مفعولی است.  17- عجب از این عقل باژ گونه که ما را در جست و جوی شهدا به قبرستان می

کشانَد :  اشاره به این دارد که شهدا را باید در دل جست و جو کرد نه در گوشه ی قبرستان.  18-  خرّمشهر شقایقی خون

رنگ است که داغ جنگ در سینه دارد. :  تشبیه و استعاره مکنیّه از نوع تشخیص دارد.  ابتدا نویسنده  خرّمشهر را به شقایق

تشبیه کرده است.  سپس خرّمشهر را به مادر مصیبت زده تشبیه کرده که داغ فرزند در دل د ارد.  19-  تداعی : به یاد آوردن

، از یک معنی به معنی دیگر پی بردن   20- مقرّ : قرار گاه۲۱-جمله ی : هرکس می تواند، بایستد و هرکس نمی تواند ، برود

:  این سخنِ شهید محمّد جهان آرا است. در این سخن شهید " جهان آرا " اشاره به سخن  امام حسین ( ع ) دارد که در شب

عاشورا خطاب به یاران خود فرمودند. 22- معارج :  جمع معراج ،  نردبان ها  23- امام عشق یا امام عاشقان : تعبیری

مناسب از امام حسین ( ع ) است.

  ب – بخش دانش های ادبی

۱-  مونولوگ چیست ؟  در نخستین جملات درس سوم ( دروا زه ای به آسمان ) نویسنده با خویش سخن می گوید.به این

گفتار درونی " مونولوگ " گویند. از مونولوگ می توان در منا جات نامه ها، نیایش ها و مرثیه ها بهره گرفت.

 نکته طلایی : اگر گفت و گو با دیگران باشد، به آن  "دیالوگ " گویند از دیالوگ می توان در داستان ها ، نمایش نامه ها و

فیلم نامه ها بهره گرفت.                                                          

۲-  شهید سیّد مرتضی آوینی : شهید مرتضی آوینی در سال 1326  متولّد شد. او نویسنده ، فیلم ساز و سر دبیر مجلّه ی

سوره بود. از فیلم های او می توان به  خان گزیده ها ، حقیقت ، و روایت فتح و سراب اشاره کرد. وی در سال 1372 در

منطقه ی فکّه به شهادت رسید.

  پ – دستور زبان فارسی

 انوع واژه ی چون :  ۱-  (چون ) اگر به معنی مثل و مانند باشد، حرف اضافه است.

           مثال :  چون شیر به خود سپه شکن باش / فرزند خصال خویشتن باش.

 ۲-  ( چون ) اگر به معنی چگونه ؟ و چرا ؟  باشد، قید پرسشی است.

         مثال :  چون نپرسی این تماثیل از کجا آید پدید؟

۳- ( چو ن ) اگر به معنی وقتی که ، هنگامی که و زیرا باشد، حرف پیوند است.

         مثال :  اینک ای خوب ، فصل غریبی سرآمد / چون تمام غریبان تو را می شناسند